Instytut Filozofii Informuje

O Instytucie Filozofii w czasopiśmie „Filozofuj!”

W znanym i cenionym w środowiskach filozoficznych czasopiśmie popularyzującym filozofię ukazał się tekst zachęcających do podjęcia w Instytucie Filozofii UIK studiów licencjackich, magisterskich, doktoranckich i podyplomowych, a także do udziału w różnych nieformalnych aktywnościach naukowych i popularnonaukowych organizowanych przez pracowników Instytutu („Filozofuj!” 2024 nr 3 (57), (https://filozofuj.eu/filozofia-na-uniwersytecie-ignatianum-w-krakowie/). W artykule można przeczytać m.in.: „W Instytucie Filozofii pragniemy stworzyć optymalne środowisko dla młodych ludzi z różnymi potrzebami intelektualnymi i życiowymi. Po pierwsze więc, chcemy pomóc wszystkim, którzy poszukują swojej drogi w życiu, którzy pragną szukać jej w sposób refleksyjny, otwarty, kreatywny i krytyczny, pod indywidualną opieką profesjonalnego filozofa, dyskretnie towarzyszącemu w procesie intelektualnego rozwoju. (…) Po drugie, pasjonujemy się filozoficzną refleksją i chcielibyśmy zapalać tych, którzy pragną związać swoje życie zawodowe z badaniami naukowymi, z nauczaniem filozofii i etyki w szkołach albo z pisaniem o filozofii lub autorskim filozofowaniem”.

W tym samym numerze „Filozofuj!” ukazał się tekst dr. Jacka Poznańskiego SJ z Katedry Logiki, Epistemologii i Filozofii Nauki, pt. „Jakie są granice racjonalności?” (https://filozofuj.eu/produkt/filozofuj-2024-nr-3-57/ ). Racjonalność to własność, która jest dla nas, ludzi, bardzo ważną pozytywną wartością. Chcemy być uważani za racjonalnych, to nas nobilituje. Zarzut irracjonalności to zniewaga. Czy jednak istnieje tylko jedna racjonalność? Czy możemy być absolutnie racjonalni? A jeśli nie, to kiedy racjonalność przechodzi w nieracjonalność? W końcu: gdzie leżą granice racjonalności?

Kolejny tom z serii „Polska Filozofia Chrześcijańska w XX/XXI wieku”

Ukazał się kolejny, 16. tom z serii „Polska filozofia chrześcijańska w XX/XXI wieku”. Monografia pt. "Jan Krokos": (https://wydawnictwo.ignatianum.edu.pl/jan-krokos.htm ) poświęcona ks. prof. Janowi Krokosowi, wybitnemu filozofowi i etykowi z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, został zredagowany przez dr hab. Michała Piekarskiego prof. UKSW i ks. dr hab. Adama Świeżyńskiego prof. UKSW, pracowników Wydziału Filozofii UKSW w Warszawie (WN UIK, Kraków 2024, s. 288).

Seria wydawnicza „Polska filozofia chrześcijańska w XX/XXI wieku” https://wydawnictwo.ignatianum.edu.pl/seria/polska-filozofia-chrzescijanska-xx-wieku.htm, opracowana i redagowana od 2019 roku przez prof. Piotra Mazura i dr. hab. Piotra Duchlińskiego prof. UIK, pracowników Instytutu Filozofii UIK,  obejmuje monograficzne opracowanie myśli wybitnych polskich przedstawicieli nurtu filozofii chrześcijańskiej, działających zwłaszcza w XX wieku i na początku wieku XXI. Każdemu z filozofów poświęcony został odrębny tom, według następującego układu: biografia i bibliografia danego autora, źródła inspiracji filozoficznej (wpływ własnej szkoły filozoficznej, zapożyczenia od innych systemów), preferowana koncepcja filozofii, podejmowane problemy i propozycje ich rozwiązań, słownik podstawowych pojęć, polemiki i dyskusje, jakie dany autor prowadził w środowisku krajowym i zagranicznym. Dodatkowo każdy tom został wzbogacony antologią reprezentatywnych dla danego autora tekstów filozoficznych.

Studenci filozofii na XIII Mistrzostwach Polski kleryków w siatkówce

W piątek i sobotę, 10-11 maja, odbyły się w Krakowie półfinały i finały XIII Mistrzostw Polski Seminariów Duchownych i Zakonnych w Siatkówkę. Zawody rozgrywano w Hali AWF oraz w Hali Bronowianka. W rywalizacji wzięli udział m.in. jezuici studiujący filozofię w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie, którzy złączyli swoje siły z klerykami zakonu dominikanów, którzy są studentami innej jezuickiej uczelni, Collegium Bobolanum Akademii Katolickiej w Warszawie. Po zaciętej walce finałowej zespół zdobył pierwsze miejsce i obronił tytuł mistrzowski, który zdobył w ubiegłym roku (2023), grając w podobnym składzie. W finałowych rozgrywkach wzięli udział także studenci Wyższych Seminariów Duchownych w Krakowie, Radomiu i Sandomierzu. Serdecznie gratulujemy i cieszymy się z rozwijania sportowych pasji naszych studentów!

Prof. Józef Bremer o neuropedagogice w „Akademii wartości”

Po raz piąty w tym roku kalendarzowym Instytut Filozofii UIK oraz Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. H. Kołłątaja w Krakowie zaprosili do udziału w filozoficznym wykładzie i dyskusji online w ramach cyklu „Akademia Wartości” (3. edycja). Wykład pt. ,,Czy potrzebna nam jest neuropedagogika?’’, który poprowadził prof. dr hab. Józef Bremer SJ, z Katedry Logiki, Epistemologii i Filozofii Nauki, znany i ceniony w Polsce kognitywista, filozof umysłu, wybitny znawca filozofii Ludwiga Wittgensteina. Spotkanie odbyło się 13 maja 2024r. na platformie Webex i zgromadziło bardzo liczną grupę aktywnych uczestników.

Dr hab. Jarosław Kucharski doradcą Ministerstwa Nauki

Zarządzeniem Ministra Nauki, Dariusza Wieczorka, z 14 maja br., dr hab. Jarosław Kucharski z Katedry Etyki Ogólnej i Stosowanej naszego Instytutu został powołany na członka Zespołu doradczego do oceny wniosków o ponowne rozpatrzenie sprawy dotyczących przyznania środków finansowych na realizacje niektórych zadań z obszaru szkolnictwa wyższego i nauki. W skład zespołu wchodzi pięciu profesorów: przewodniczący – dr hab. Piotr Stec prof. UO, prof. dr hab. n. med. Anna Małgorzata Czarnecka, dr hab. Jarosław Kucharski, dr hab. inż. Agnieszka Leśniak, prof. PK, prof. dr hab. inż Jerzy Zwoździak. Zespół został powołany na okres od dnia 20 maja 2024 r. do dnia 20 maja 2027 r. Serdecznie gratulujemy Panu Profesorowi zaproszenia do tego wąskiego grona osób wspierających Ministerstwo w tak newralgicznej kwestii, jak finansowanie nauki. To już kolejny z pracowników Instytutu Filozofii, który doradza Ministerstwu lub służy w ogólnopolskich instytucjach wspierających polską naukę.

P. dr hab. Jarosław Kucharski w czwartek, 23 maja, został promowany i odebrał dyplom doktora habilitowanego w dziedzinie nauk humanistycznych w dyscyplinie filozofia podczas uroczystości z okazji Dnia Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Seminarium o generatywnej sztucznej inteligencji w zastosowaniu do teologii

We wtorek, 14 maja, odbyło się kolejne Seminarium Naukowe Instytutu Filozofii, na którym mieliśmy okazję gościć badaczy z Uniwersytetu Zagrzebskiego. Bruno Banelli z Wydziału Elektrotechniki i Informatyki wprowadził problematyką sztucznej inteligencji w wykładzie pt. „AI updates and some technical details”, a dr Ines Skelac z Wydziału Filozofii i Religioznawstwa przedstawiła referat pt. „A Multidimensional Language Model for Argumentation in Theological Texts”, któremu towarzyszyła prezentacja funkcjonowania prezentowanego modelu. Bruno Banelli oraz Ines Skelac prowadzą badania w ramach projektu „Testing AI as a Rational Theologian” (https://aiphirel2024.pl/), który jest realizowany na Uniwersytecie Warszawskim.

O złu, Bogu oraz „Czarodziejskiej górze” w Akademickim Kole Filozoficznym

W maju uczniowie szkół średnich z całej Polski mieli możliwość wzięcia udziału w dwóch warsztatach przygotowanych przez pracowników Instytutu Filozofii.  W piątek, 10 maja, warsztat problemowo-dyskusyjny pt. „Czy Bóg może tolerować okrutne zło? O argumencie ze zła na rzecz ateizmu” poprowadziła dr Ewa Odoj. Natomiast dwa tygodnie później, 24 maja, warsztat dotyczył wątków filozoficznych zawartych i rozwijanych w literaturze. Dr Szczepan Urbaniak SJ poprowadził uczniów filozoficznymi ścieżkami w głąb „Czarodziejskiej góry”, jednego z najwybitniejszych dzieł literackich współczesności, autorstwa Tomasza Manna. 

Dr Ewa Odoj i Dr Jakub Pruś na Erasmus Plus w Zagrzebiu

W ramach programu wymiany akademickiej Eramus Plus dwoje pracowników Instytutu Filozofii przebywało na Wydziale Filozofii i Religioznawstwa Uniwersytetu Zagrzebskiego w Chorwacji.

W dniach 8-12 kwietnia zajęcia dydaktyczne i spotkania odbył w Zagrzebiu dr Jakub Pruś. Pan Doktor prowadził zajęcia poświęcone retoryce (zwłaszcza Arystotelesowskiej) oraz argumentacji, w szczególności promując dziedzictwo Polskiej Szkoły Argumentacji, kontynuatorki Szkoły Lwowsko-Warszawskiej.

Natomiast w dniach 20-25 maja w Zagrzebiu przebywała dr Ewa Odoj, która między innymi prowadziła wykłady poświęcone dwudziestowiecznej filozofii umysłu.

Filozofia Mariona, Nancy’ego i Derridy na Seminarium fenomenologicznym w IFiS PAN

W maju odbyły się kolejne dwa spotkania w ramach seminarium „Czytanie: fenomenologia Boga”, które zostało zorganizowane przez Instytut Filozofii i Socjologii PAN i Polskie Towarzystwo Fenomenologiczne. W poniedziałek, 13 maja, trzy godziny poświęcono Jean-Lucowi Marionowi - analizie poddano fragmenty jego tekstów pt. „Nieredukowalny” oraz „Bóg bez bycia”. Natomiast, dwa tygodnie później, 27 maja, kolejne trzy godziny studiowano tekst Jeana-Luca Nancy’ego pt. „W środku świata” oraz Jacquesa Derridy pt. „Wiara i wiedza”.

W semestrze letnim 2023/2024 seminarium prowadzą dr Szczepan Urbaniak SJ i dr Robert Grzywacz SJ z Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie, którzy proponują lekturę tekstów wybranych przedstawicieli ruchu fenomenologicznego i myśli postsekularnej, poświęconych analizie problematyki Absolutu/Boga.

Debata „Etyka bliższa sytuacji człowieka?”- o etyce fenomenologicznej

W poniedziałek, 27 maja, odbyła się debata online pt. „Etyka bliższa sytuacji człowieka?”. Punktem wyjścia do dyskusji była monografia ks. dr. Tymoteusza Mietelskiego (AKW) pt. „Koncepcja etyki fenomenologicznej Paola Valoriego. Studium analityczno-krytyczne” wydana kilka miesięcy temu w Wydawnictwie Naukowym UIK (Kraków 2024). W wydarzeniu, oprócz Autora książki, udział wzięli ks. dr hab. Andrzej Kobyliński prof. UKSW, który przedstawił referat: „Etyka bez metafizyki? Fenomenologiczna interpretacja doświadczenia moralnego”; dr hab. Maria Gołębiewska prof. IFiS PAN, która omówiła „Zagadnienie wartości w fenomenologii prawa na przykładzie wybranych koncepcji”; dr hab. Monika Walczak prof. KUL, która podjęła temat „Interdyscyplinarność a bezzałożeniowość”; oraz dr hab. Piotr Duchliński prof. UIK, który swój referat zatytułował: „Etyka fenomenologiczna i perspektywa pierwszoosobowa. Uwag kilka na marginesie książki Ks. T. Mietelskiego”. Debatę zorganizowała i poprowadziła dr Magdalena Kozak (UIK). Nagranie wydarzenia jest dostępne na portalu YouTube UIK.

https://www.youtube.com/live/MfOeDb0i83U?si=2Dq9plgHvfM8Gksu

Debating Society

W maju rozpoczęło działalność Debating Society, grupa studencka poświęcona dyskusji w języku angielskim. Inicjatorem grupy jest mgr Michael Doherty, native speaker i pracownik Instytutu Neofilologii UIK, który zaprosił Instytut Filozofii do współorganizowania Debating Society. Inicjatywa ma na celu dostarczenie studentom okazji do rozwoju kompetencji językowych w zakresie swobodnego posługiwania się językiem angielskim przy okazji prowadzenia ciekawych dyskusji na interesujące tematy społeczne, kulturowe i filozoficzne. Spotkania mają mieć przyjazny, nieformalny charakter i są (przynajmniej początkowo) adresowane są do studentów filologii angielskiej i filozofii. Do tego projektu z Instytutu Filozofii została zaproszona dr Ewa Odoj jako współorganizatorka i koordynatorka dyskusji. Pierwsze spotkanie Debating Society odbyło się 20 maja w budynku UIK. Drugie już tydzień później, 28 maja.

Spotkanie Mówców - Toastmasters Inżynieria Słowa

We wtorek, 28 maja, w budynku UIK odbyło się pod patronatem Instytutu Filozofii UIK pokazowe spotkanie Klubu Mówców – Toastmasters. Inżynieria Słowa, działającego w Krakowie. Spotkanie zorganizowała i poprowadziła absolwentka filozofii w naszym Instytucie (oraz pedagogiki w UIK), p. mgr Dominika Kornecka wraz z kolegami i koleżankami z Klubu Mówców, gdzie kontynuuje swoją ścieżkę edukacyjną i rozwojową.

Spotkanie przybliżyło korzyści, jakie studenci mogą zdobyć rozwijając swoje kompetencje komunikacyjne w ramach Klubu Mówców, m.in.: ćwiczenie precyzji wypowiedzi, która np. przydaje się podczas zajęć i egzaminów oraz życiu poza uczelnią, zdobywanie umiejętności z zakresu udzielania i przyjmowania konstruktywnej informacji zwrotnej, rozwój w zakresie mowy ciała, płynności wypowiedzi, unikanie błędów w prezentacji. Pani Dominika wygłosiła także mowę o tym, co ważnego zostało z nią z czasu studiowania na naszej Uczelni.

Gościnny wykład dr Jakuba Prusia w Zagrzebiu

W ramach swoich obowiązków jako visiting professor na Wydziale Filozofii i Religioznawstwa Uniwersytetu Zagrzebskiego, dr Pruś wystąpił na wydziałowym seminarium naukowym z wykładem pt. „The art of counter-argument - memesplained” (29 maja 2024r.). Jak sugeruje tytuł, zagadnienia z teorii i praktyki zostały omówione z wykorzystaniem memów (?!). Pan Doktor realizuje w letnim semestrze trzymiesięczny staż badawczo-dydaktyczny w Zagrzebiu. Prowadzi m.in. badania nad logiką praktyczną wspólnie z tamtejszymi filozofami i przygotowuje kilka publikacji naukowych.

Prof. Charles Taliaferro zaprasza na konferencję do Krakowa

Cieszymy się, że kolejny key-note speaker zaprasza na organizowaną przez Instytut Filozofii UIK w dniach 24-25 września br. międzynarodową konferencję „Christian Philosophy facing Naturalism”. Profesor Charles Taliaferro (Oscar and Gertrude Boe Overby Distinguished Professor) z  St. Olaf College w Minneapolis w Stanach Zjednoczonych, wygłosi wykład pt. „The Argument from Reason Revisited”. Zaproszenie sformułowane przez wybitnego badacza naturalizmu i filozofii chrześcijańskiej można znaleźć na portalu YouTube UIK. https://youtu.be/gytzfP0HY94?si=MpMTDEntinDrFsk9 Więcej informacji o działalności i publikacjach prof. Taliaferro znajduje się na stronie St. Olaf College. https://wp.stolaf.edu/philosophy/charles-taliaferro-profile/

Vlog „Logika Codzienna” wchodzi w 70tkę

Na początku maja ukazał się 70. odcinek vloga prowadzonego przez dr. Jakuba Prusia. Odcinek skupia się na analizie argumentu prof. Adama Strzembosza dotyczącego aborcji, a sformułowanego w wywiadzie, którego Pan Profesor udzielił niedawno „Rzeczpospolitej”. Dr Pruś rozkłada na czynniki pierwsze odpowiedzi na pytania: czy płód to dziecko / człowiek / organizm ludzki? Czy aborcja jest zabiegiem medycznym? Czy prawo do aborcji to prawo człowieka? Czy logika i teoria argumentacji może się przydać przy tak gorącym sporze, jak ten o dopuszczalność aborcji? I czy w ogóle jest sens o tym dyskutować?

O filozofii w UIK w wersji wideo

Jak zostaje się filozofem lub filozofką? Skąd się oni wzięli w Instytucie Filozofii UIK? W specjalnie przygotowanych filmikach kilka refleksji o naszych intelektualnych historiach oraz o tym, co staramy się robić w Instytucie przedstawiają dr hab. Jarosław Kucharski, dr Jakub Pruś, dr hab. Piotr Duchliński prof. UIK oraz dr Jacek Poznański SJ. Przy okazji odpowiadamy na pytania, czym wyróżnia się filozofia w Uniwersytecie Ignatianum w Krakowie? Dlaczego warto ją studiować właśnie tutaj? Jakie umiejętności i kompetencje można zdobyć studiując na tym kierunku? Miłego oglądania! Na youtube https://youtu.be/rRkRUJMNZLQ?si=7y4ckZL-QZE96_bU oraz na Instagramie https://www.instagram.com/p/C5qAVeJJCFO/

Kolejne odsłony projektu „Chrześcijański Kapitał Etyczny”

Zapraszamy do wysłuchania majowego odcinka podcastu z cyklu „Chrześcijański Kapitał Etyczny w pracy nauczyciela”. Treść 16. odcinka dotyczy zagadnień etycznych w pedagogice Marii Montessori, a przybliża je dr Natalia Kiedyk, psychoterapeutka, doktorka filozofii, literaturoznawczyni, pracująca z dziećmi w nurcie pedagogiki Montessori. Rozmowę przeprowadził dr hab. Piotr Duchliński prof. UIK z Katedry Etyki Ogólnej i Stosowanej Instytutu Filozofii UIK. https://youtu.be/R45Z-u7eLf8?si=cPRl9CRtxVSz09hL

Dr Jakub Pruś o interpretacji życzliwej i dialektycznej

W cyklu „Krytyczne myślenie” publikowanym na portalu „Filozofuj!” ukazał się 31. felieton filozoficzny. Dr Jakub Pruś w tekście pt.  „Nieosiągalna życzliwa interpretacja vs. osiągalna dialektyczna interpretacja” https://filozofuj.eu/km-31-nieosiagalna-zyczliwa-interpretacja-vs-osiagalna-dialektyczna-interpretacja/, prezentuje swoje ostatnie badania prowadzone z prof. Piotrem Sikorą oraz poszukuje odpowiedzi na pytania: czym jest zasada życzliwej interpretacji? Dlaczego pozostaje ona niespełnionym snem teoretyków? Co zrobić, żeby ona faktycznie działała? Jak reagujemy na twierdzenia lub argumenty, które prima facie wydają nam się fałszywe lub błędne? Czy z miejsca ogłaszamy niekorzystną dla rozmówcy ocenę? Czy może zadajemy sobie to niesamowicie dziwaczne pytanie: „Czy można to rozumieć inaczej – tak, żeby miało sens?”. 

Górskie wędrówki Instytutu Filozofii

W sobotę, 18 maja, grupa pracowników Instytutu Filozofii wzięła udział w spacerze górskimi szlakami z Rabki na Luboń Wielki. W pięknym słońcu, podziwiając otwierające się widoki Gorców, Tatr i Babiej Góry, szczęśliwie dotarliśmy na szczyt. Tam, obok schroniska, przygotowaliśmy ognisko, aby upiec przyniesione z nizin kiełbaski. Dobry nastrój towarzyszył wszystkim, a rozmów i dyskusji nie było końca. Pojawił się nawet apetyt na kolejne tego typu spotkania.

Filmy Sorrentino i Kubricka w Filozoficznym Kole Filmowym

Zaraz po długim weekendzie rozpoczynającym maj, w poniedziałek, 6 maja, dr Szczepan Urbaniak SJ zaprosił studentów na spotkanie dyskusyjne poświęcone filozoficznej analizie jednego z nowszych filmów Paolo Sorrentino pt. „Młodość” (2015). Prawie osiemdziesięcioletni kompozytor oraz jego kolega, reżyser, mierzą się z nieubłaganym upływem czasu, wspominają swoją przeszłość oraz przyglądają się życiu młodych, którym wydaje się, że mają przed sobą wieczność.

Natomiast zaraz przed długim weekendem kończącym maj, 29 maja, dr Magdalena Kozak, zaproponowała filozoficzne spojrzenie na film sprzed ponad 50 lat, dramat Stanley’a Kubricka pt. „Mechaniczna pomarańcza” (1971). Film opowiada historię młodego chuligana, który skazany na kilkanaście lat więzienia, otrzymuje propozycję poddania się nowatorskiej terapii psychologicznej, która ma go przemienić w porządnego obywatela.